گروه های غذایی و جایگزین های آن

آگاهی از واحدهای جایگزینی مواد غذایی و لیست جانشینی مواد غذایی، یکی از اصول کلیدی در تغذیه سالم و کنترل کالری روزانه است. شناخت اینکه چه مقدار از هر میوه یا اسنک با دیگری از نظر کالری برابر است، کمک می‌کند رژیم غذایی خود را بدون محرومیت تنظیم کنید و در عین حال از تنوع غذایی لذت ببرید.
این موضوع به‌ویژه برای افرادی که در حال مدیریت وزن، قند خون یا چربی خون هستند اهمیت زیادی دارد.

مفهوم جانشینی مواد غذایی

واحد جایگزینی (Exchange Unit) مقدار مشخصی از یک ماده غذایی است که از نظر انرژی یا ترکیب مواد مغذی، با مقدار مشابهی از ماده‌ای دیگر برابری می‌کند.

در رژیم‌های تغذیه‌ای همیشه یک لیست جانشینی مواد غذایی وجود دارد و بطور تقریبی هر واحد میوه معمولاً حدود ۱۵ گرم کربوهیدرات و ۶۰ کیلوکالری انرژی دارد.

جدول جایگزینی میوه‌ها (هر واحد ۶۰ کیلوکالری)

نام میوه مقدار معادل یک واحد نام میوه مقدار معادل یک واحد نام میوه مقدار معادل یک واحد
آلبالو تازه ¾ لیوان پرتقال ۱ عدد متوسط (۲۰۰ گرم) هلو یا شلیل ۱ عدد کوچک (۱۵۰ گرم)
آلو برقانی ۲ عدد (۱۵۰ گرم) تمشک تازه ۱ لیوان طالبی ⅓ عدد متوسط (۳۰۰ گرم)
آناناس تازه ¾ لیوان توت‌فرنگی تازه ۱.۲۵ لیوان کیوی ۱ عدد متوسط (۱۰۰ گرم)
کمپوت آناناس ½ لیوان خربزه شیرین ۱ قاچ متوسط (۳۰۰ گرم) گرمک ۱ برش (۳۰۰ گرم) یا ۱ لیوان خردشده
انار ½ عدد متوسط خرمالو ۲ عدد متوسط گریپ‌فروت ½ عدد (۳۰۰ گرم)
انبه کوچک ½ عدد زردآلو تازه ۴ عدد متوسط (۱۶۵ گرم) گلابی ½ عدد بزرگ (۱۲۰ گرم)
انجیر تازه ۱.۵ تا ۲ عدد درشت (۱۰۰ گرم) سیب با پوست ۱ عدد کوچک (۱۲۰ گرم) گیلاس تازه ۱۲ عدد
انگور ۱۷ عدد کوچک (۹۰ گرم) شاتوت تازه ¾ لیوان موز کوچک ۱ عدد (۱۲۰ گرم)
نارنگی ۲ عدد کوچک (۲۴۰ گرم) هندوانه ۱ قاچ (۴۰۰ گرم) یا ۱.۲۵ لیوان خردشده

جدول جایگزینی میوه‌های خشک (هر واحد ۶۰ کیلوکالری)

نوع مقدار معادل یک واحد
آلو خشک ۳ عدد
انجیر خشک ۱.۵ عدد
برگه زردآلو ۴ عدد
برگه سیب ۴ عدد
خرما ۳ عدد
کشمش ۲ قاشق غذاخوری
توت خشک ⅓ لیوان

جدول جایگزینی آب‌میوه‌ها (هر واحد ۶۰ کیلوکالری)

نوع مقدار معادل یک واحد
آب پرتقال یا لیمو شیرین ½ لیوان
آب سیب ½ لیوان
آب گریپ‌فروت ½ لیوان
آب انگور ⅓ لیوان
آب آلو ⅓ لیوان
آب آناناس ½ لیوان
آب زرشک یا آلبالوی طبیعی بدون شکر ۱ لیوان

جدول جایگزینی میوه‌ها و خوراکی‌های خاص

نوع مقدار معادل یک واحد
گوجه سبز یا آلوچه ۱۳۰ گرم
لواشک طبیعی بدون شکر ۳۰ گرم

جدول کالری انواع آجیل (میانگین تقریبی)

نوع آجیل کالری در هر عدد
پسته ۴ کیلوکالری
تخمه آفتابگردان ۲ کیلوکالری
گردو (نصف مغز) ۲۶ کیلوکالری
فندق ۹ کیلوکالری
بادام درختی ۷ کیلوکالری
بادام هندی ۹ کیلوکالری
بادام زمینی ۵. ۶ کیلوکالری
تخمه کدو ۲.۵ کیلوکالری

جدول کالری مواد غذایی پرمصرف

ماده غذایی مقدار میزان کالری ماده غذایی مقدار میزان کالری ماده غذایی مقدار میزان کالری
آرد گندم 100 گرم 340 شکر قهوه‌ای 100 گرم 381 زیتون سبز 100 گرم 100
تن ماهی با روغن 100 گرم 186 شکلات تلخ 100 گرم 590 شیرکاکائو 100 گرم 83
آش رشته یک لیوان 261 عسل 100 گرم 300 قند 100 گرم 333
برنج یک کفگیر 238 کرفس 100 گرم 14 چای 100 گرم 0
بستنی پاستوریزه 100 گرم 207 کشمش 100 گرم 296 کباب‌کوبیده 100 گرم 270
 ساقه طلایی 1 عدد 55 کالری کیک شکلاتی 100 گرم 466 کله‌پاچه 100 گرم 350
زرده تخم‌مرغ یک عدد 48 گوشت بوقلمون 100 گرم 120 کنجد 100 گرم 573
سفیده تخم‌مرغ یک عدد 30 گوشت قرمز 100 گرم 250 گوجه‌فرنگی 100 گرم 19
تخم‌مرغ نیمرو یک عدد 98 گوشت ماهی 100 گرم 100 لوبیا سبز پخته 100 گرم 35
جگر یک سیخ 50 گرم 111 گوشت مرغ 100 گرم 200 لوبیا سفید پخته 100 گرم 140
مایونز یک قاشق غذاخوری 120 گوجه‌فرنگی 100 گرم 19 لوبیاچیتی پخته 100 گرم 120
خیار شور 100 گرم 11 لیموترش و شیرین 100 گرم 30 لوبیا قرمز پخته 100 گرم 127
تخمه آفتابگردان 100 گرم 592 ماست 100 گرم 55 نان جو 100 گرم 250
روغن زیتون یک قاشق 120 ماکارونی 1 لیوان 247 نان باگت 100 گرم 250
روغن نباتی یک قاشق 124 نان سنگک 30 گرم 75 نان خامه‌ای 100 گرم 500
زیتون‌پرورده 100 گرم 400 نان بربری 30 گرم 76 نان تست 100 گرم 313
سیب‌زمینی آب‌پز 100 گرم 89 نان لواش 100 گرم 288 دیزی یک لیوان 320
شکر سفید 100 گرم 386 نوشابه یک لیوان 100 چیپس 100 گرم 536
پیاز یک عدد 44 پفک 100 گرم 486 دوغ 100 گرم 28

جدول جایگزینی اسنک‌ها (هر واحد ۶۰۷۰ کیلوکالری)

نوع اسنک مقدار معادل یک واحد
بیسکویت ساقه‌طلایی ۲ عدد
بادام ۷ عدد
پسته ۱۰ عدد
تخمه آفتابگردان ۱۴ عدد
گردوی کامل ۲ عدد
پاپ‌کورن بدون روغن ۳ لیوان
شکلات تلخ ۷۰٪ ۲ مربع کوچک (۲۰ گرم)

نکات تغذیه‌ای تکمیلی

  • سالاد کم‌کالری شامل: ۱ لیوان سبزی خوردن، ۱ پیاله سالاد شیرازی یا ½ لیوان سبزی پخته (کلم، خیار، کاهو، بروکلی و…)
  • سبزیجات نشاسته‌ای مثل سیب‌زمینی، عدس و لوبیا جزو گروه سبزیجات محسوب نمی‌شوند و کالری بالاتری دارند.
  • در صورت مصرف خرما یا کشمش با چای، آن را از سهم میوه روزانه کم کنید.
  • در پخت غذاها از حداکثر ۱ قاشق مرباخوری روغن مایع برای هر نفر استفاده کنید.
  • برای غذاهای گوشتی (مثل ماکارونی)، ابتدا گوشت را بخارپز یا آب‌پز کرده و سپس در مقدار کمی روغن و ادویه تفت دهید.
  • یک لیوان آش یا سوپ را می‌توان با ۳ قاشق غذاخوری برنج یا ۱ لیوان سبزیجات خام جایگزین کرد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *